5. BÖLÜM
ANLAMAYA YARDIMCI OLAN
ESERLER VE ÖZELLİKLERİ
1. Kendinize Bir Çalışma Masası Hazırlayın
Risale-i Nur, dinî ve fennî birçok ilmin hazinelerini içinde barındırır. Şüphesiz, pozitif ilimlerden bahsederken bile, iman gözlüğüyle bakar. Bütün ilimleri, Allah’ı tanımaya bir vasıta kabul eder. Risale-i Nur, bütün ilimlerden ana gayeyle ilişkisi nispetinde bahsettiği için onu anlama çabası gösterirken bazı yardımcı kaynaklardan istifade etmek zorundasınız.
Eğer Risale-i Nur’u okuyup anlamayı kendinize ciddî bir dert edinmişseniz, kütüphanenizin önüne bir çalışma masası kurmak ve onun üzerini yardımcı kaynaklarla doldurmak size çok şey kazandıracaktır. Tabiî, yıllar önce böyle bir çalışma masası kuranlar en doğrusunu yapmışlardır. Ancak sizin böyle bir uygulamanız ve alışkanlığınız yoksa, bugünden tezi yok, ilk işiniz bir çalışma masası hazırlamak olsun. Yaşınız ve mesleğiniz ne olursa olsun, bunu yapmalısınız.
Çalışma masası, sadece öğrencilere, öğretmenlere veya bir üniversite bitirenlere has değildir. Okuma ve öğrenme faaliyeti yapan herkes, bunu en verimli bir şekilde başarmayı hedeflemelidir.
Masada okumanın avantajları
Çalışma masasının bir dizi avantajı vardır. Öncelikle Risale-i Nur’u okumaya ve öğrenmeye ciddî bir şekilde sarıldığınızı ve önemsediğinizi gösterir. Çünkü, özel bir zaman ve mekân hazırlamadan yapılacak eğitim faaliyeti, hedeflenen başarıyı kazandırmaz. Elbette her fırsatta zaman ve mekânı bahane etmeden okumanız gerekir. Ancak tüm öğrenim faaliyetini besleyen, masa başında yaptığınız düzenli ve plânlı çalışmadır.
Eğer kitabı yatağa uzanarak veya koltuğa yayılarak okursanız, az sonra uykunuz gelecek ve kendinizi bırakacaksınız. Masa başındaki gayretiniz, sizi diri ve aktif tutacaktır. Eğer buna rağmen uyku sizi engelliyorsa, en etkili çözüm, uykunuz geldikçe teslim olmayıp, abdest almak veya elinizi yüzünüzü yıkamak ve ensenizi ıslatmaktır. Yüzünüzü hemen silmeyin ve kuruyuncaya kadar öyle kalsın. Uykunuzdan eser kalmayacaktır.
Uykunuzu verimli hâle getirmek için imkânınız müsaitse öğleyin bir miktar uyuyun. Öğleden biraz önce başlayıp öğleden biraz sonraya kadar olan zaman dilimindeki bu uykuya “kaylûle” denmektedir ki, önemi ve faydası ilmî olarak ispatlanmıştır. Bunun yarım saati gecenin iki saatine bedeldir.
Masa başında okumuyorsanız, elinizde bir kitap vardır. Başka bir kitaptan yararlanmak gerektiğinde, pek az insan koltuktan kalkıp kitaplığa gider. Oysa masa başında iseniz, bütün kitaplar ve yardımcı kaynaklar yanınızdadır.
Yatağa uzanarak veya koltukta kitap okurken not alma imkânınız yok denecek kadar azdır. Oysa masada çalışırken düzenli not tutmanız mümkündür. Şimdi size, çalışma masasının etrafında kümelenecek Risale-i Nur’un farklı baskılarından ve yardımcı kaynaklardan bahsedeceğiz.
2. Risale-i Nur Baskılarının Farklı Özellikleri
Bugün Risale-i Nur'u yayınlayan birkaç yayınevi vardır. Bunların çıkardığı eserlerin baskı özelliklerini üç grupta toplamak mümkündür.
1- Sadece orijinal metni aynen yayınlayanlar. Sözler ve Envâr Yayın Evinin baskıları gibi...
2- Orijinal metni aynen korumakla birlikte, ayet, hadis ve Arapça, Farsça ibarelerin meâlini veren, eser sonunda lügatçe taşıyanlar. Yeni Asya Neşriyat'ın ve Nesil Basım Yayın'ın baskıları gibi... Nesil'in baskısında ilâve olarak indeks de bulunuyor ve bütün külliyat iki ciltte toplanmış.
3- Şu anda mevcut Risale-i Nur baskıları içinde öğrenmeye ve anlamaya yardımcı olmak için hazırlanan en kapsamlı 4 külliyattan bahsedeceğim:
Söz Basım Yayın: Bu külliyatta, her sayfanın altında, bilinmeyen kelimelerin anlamları, ayet-hadis mealleri, Arapça-Farsça metinlerin tercümeleri bulunuyor. Ayrıca her cildin sonunda indeks ve eserde geçen şahıs ve mekânlar hakkında geniş bilgi veren ansiklopedik bölümler var. Asıl önemlisi, her kitabın arkasında yer alan terimler ve kavramlar sözlüğü. Bu sözlükte, terimlerin geniş anlamları verilmekte ve aynı kökten türeyen kelimeler yer almakta.
Işık Yayınları: Bunlarda da sayfa altlarında bilinmeyen kelimelerin ve Arapça-Farsça metinlerin anlamları, ayet-hadis mealleri bulunuyor. Ancak Işık’ın çıkardığı eserlerde daha az kelimenin anlamı verilmiş. Önemli bir farkı, tek ciltlik risaleleri taşıma kolaylığı olması için ayrıca birkaç cilt olarak yayınlaması.
Yeni Asya Neşriyat: Bu eserlerde de her sayfada kelime anlamları, ayet-hadis mealleri gibi yardımcı bilgiler bulunuyor. Cilt sonlarında ansiklopedik bilgiler ve indeksler mevcut. Önemli bir farkı, kelime anlamlarının hem sayfa altında, hem de sayfa kenarında olması.
Zehra Yayıncılık: Sayfa altında kelime anlamlarını vermeye başlayan ilk yayınevi. Ancak kelimeler bilhassa yeni başlayanlar için çok az ve yetersiz.
4- Nesil Yayınları tarafından çıkarılan iki ciltlik Risale-i Nur Külliyatı ise, yaklaşık irili ufaklı 50 kitabı içinde barındırması bakımından çok önemlidir. Çünkü bu iki cildi yanında bulunduran kişi, bütün külliyata sahip olmuş demektir. Bilhassa seyahatlerde, tatillerde, evimizden başka bir yerde yaptığımız ders programlarında, yanımıza elli kitap yerine tek kitabı alarak külliyatı bulundurmuş olacağız. Bazen ders yaparken, konuyla ilgili bir başka risaleye başvurmak gerekebilir. Böyle durumlarda iki ciltlik külliyatın vazgeçilmez bir üstünlüğü vardır.
Risale-i Nur konulu internet siteleri Risale-i Nur'u ve Bediüzzaman'ın hayatını konu alan internet siteleri de, anlama faaliyetinde birer yardımcı olarak değerlendirilmelidir. Bunların ayrıca başkalarına duyurmaya yönelik hizmet boyutu da vardır.
Bu sitelerde Risale-i Nur’un tamamının metni, ayrıca 30 dilde tercüme edilmiş bölümler, sözlükler, sesli risale dersleri, soru-cevap sayfaları, tartışma formları bulunuyor.
Burada, faydalanabileceğiniz belli başlı web sitelerinin adreslerini veriyorum:
www.risaleinur.com.tr
www.bediuzzaman.net
www.yeniasya.org.tr
www.saidnur.com
www.nurpenceresi.com
www.nurris.com
www.nur.web.tr
www.sorularlarisale.com
www.resailinnur.com (Arapça)
Risale-i Nur'u anlama ve öğrenme faaliyeti esnasında yararlanacağımız daha birçok kitap, broşür ve dergi zikretmek mümkündür. Fakat fazla teferruata girmeden şu kadarını söyleyebiliriz ki, daima arayıcı, araştırıcı, not edici bir tavrımız olmalıdır.
3. Risale-i Nur’u Anlamaya Yardımcı Eserler
Risale-i Nur’u anlamak için özellikle dil problemini çözmeye yönelik ilk çalışma, Yeni Lügat olmuştur. Bediüzzaman Hazretlerinin talebelerinden olan Abdullah Yeğin’in hazırladığı bu eser, hacminin küçük olmasına rağmen binlerce kelimeyi ve terimi ihtiva etmektedir. Bazı kelimeleri çok kısa ve yetersiz geçmesine rağmen, bugün de kullanılan ve çok faydalı olan bu eseri, Risale-i Nur’u okurken yanımızdan eksik etmemek gerekir.
Yeni Lügat’tan çok daha kapsamlı ve bir nevi geniş bir lügat hüviyetinde olan, Hekimoğlu İsmail başkanlığındaki bir heyetin hazırladığı üç ciltlik Yeni Ansiklopedi de yardımcı bir kaynaktır. Bu eserde, risalelerde geçen binlerce kelime ve terimin geniş ve örnekli bir şekilde anlamları verilmektedir.
Risale-i Nur, bir Kur’an tefsiridir. Ancak özellikle imanî veya itiraz edilen ayetleri tefsir etmiştir. Daha önce yazılmış ve çok bilinen dinî konulara ya hiç girmez veya gerektiğinde çok veciz bir şekilde yer verir. Bazen bir ayetin iniş sebebi veya İslâm tarihindeki bir olayı genişçe araştırmak gerekebilir.
Bu durumda bize temel dinî kaynaklar lâzımdır. Bunlar, bir Kur’an meali, bir tefsir, bir hadis külliyatı ve bir siyer (Peygamberimizin Hayatı) kitabıdır.
Elmalılı Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’an Dili tefsiriyle Prof. İbrahim Canan’ın hazırladığı Hadis Ansiklopedisi-Kütüb-i Sitte isimli eser birçok konuda yardımcımız olacaktır.
Son Şahitler ve İndeks
Risale-i Nur’un bazı yerlerini anlamada veya ilgi ve teşvikin artmasında Necmeddin Şehiner’in hazırladığı Son Şahitler serisinin de büyük önemi vardır. Buradaki hatıralar, Üstat Hazretlerini ve talebelerini daha iyi tanımaya da vesile olmaktadır. Yine aynı yazarın “Bilinmeyen Taraflarıyla Bediüzzaman Said Nursî” isimli eseri de faydalı bir kaynaktır.
Üstat Hazretlerinin hayatı ve hizmetinin safhalarıyla ilgili Abdülkadir Badıllı’nın kaleme aldığı, “Mufassal Tarihçe-i Hayat” ise, çok daha geniş bilgi ve belgeler ihtiva etmektedir.
Risalelerin, tefekkürî bölümlerinin anlaşılmasında İlim ve Teknik Serisinin de büyük katkısı bulunmaktadır. Yeni Asya Yayınlarının (şimdiki Nesil Basım Yayın) büyük bir iman hizmeti olarak 1979’da başlattığı ve bu alanda bir çığır açarak tevhidî bakış açısını topluma mâl eden bir çalışmanın ürünleri olan bu eserler şimdi satılmamaktadır. Piyasada serinin birkaç kitabını bulmak belki mümkündür; ancak bu mânâdaki kitap, dergi, VCD ve web siteleri yine aynı fonksiyonu üstlenebilir.
Risale-i Nur’u anlamada, hangi konunun nerede olduğunu bilmenin de büyük ehemmiyeti vardır. Bu hususta Hekimoğlu İsmail’in hazırladığı bir fihrist uzun yıllar hizmet etmişti. İsmail Mutlu’nun hazırladığı Risale-i Nur Fihrist ve İndeksi ise, çok daha geniş ve farklı baskılara uygun bir çalışma hüviyetindedir.
Risale-i Nur’daki ayet ve hadislerin mealini veren eserler de faydalanacağımız kaynaklar arasındadır. İlkini, Abdülkadir Badıllı’nın Risale-i Nur’un Kudsî Kaynakları adıyla çıkardığı bu eserlerin, aynı muhtevada farklı baskıları da vardır. Konuyla ilgili Kenan Demirtaş’ın da Nesil’den çıkan bir eseri bulunuyor.
Yeni Başlayanlar İçin İki Kitap
Bilhassa eserleri okumaya yeni başlayanlar için iki farklı dizi vardır.
Bunlardan birisi, Yeni Asya Neşriyat’ın çıkardığı Risale-i Nur’dan Örnek Metinler isimli dizidir. Şu anda üç kitap olan bu çalışmada, resimli metinlerle birlikte hazırlık çalışmaları, metinle ilgili sorular bulunmaktadır. Böylece örnek metin üzerinde düşünmek ve çalışma yapmak imkânı sağlanmıştır.
Diğer bir dizi, daha önce de bahsettiğimiz gibi, Nesil Basım Yayın tarafından çıkarılan Risale-i Nur’a Giriş ve Risale-i Nur Dersleri isimli çalışmalardır. Bunlarda da metinler, kelime ve terimlerin açıklaması yapılmıştır.
Bu arada Risale-i Nur’un açıklamalı dersi yapılan radyoları da unutmamak gerekir. Bunlardan birisi olan Moral-FM’de her akşam sunulan “Nur Penceresi” programında, çok başarılı ve faydalı dersler yapılmaktadır. Sürekli dinleyenler, o anda anlamanın yanı sıra, kendi başlarına okuduklarında yararlanabilecekleri terim bilgisi ve anlama tekniğini öğrenebileceklerdir.
Risale-i Nur CD’leri
Son yıllarda Risale-i Nur’un CD’leri çıkmıştır. Birkaç farklı yayın evi tarafından çıkarılan bu CD’ler, birçok konuda yeni mânâlar keşfetmenize ve öğrenme faaliyetini âdeta bir zevk hâline getirmenize yarayacaktır. Bu şekilde, Risale-i Nur’dan ulaşmak istediğiniz başka bir yeri, hatırladığınız bir kelime yardımıyla bile bulabileceksiniz.
Risale-i Nur konulu internet siteleri
Risale-i Nur’u ve Bediüzzaman’ın hayatını konu alan internet siteleri de, anlama faaliyetinde birer yardımcı olarak değerlendirilmelidir. Bunların ayrıca başkalarına duyurmaya yönelik hizmet boyutu da vardır.
Bu sitelerde Risale-i Nur’un hem Türkçe hem farklı dillerdeki metni ile birlikte bu eserleri anlamaya yönelik yeni çalışmalar da bulunuyor. İnşaallah, bu konudaki siteler ileride daha da gelişecek ve bu eserleri hakkıyla anlamak ve anlatmak için evrensel bir çözüm olacaktır.
Risale-i Nur’u anlama ve öğrenme faaliyeti esnasında yararlanacağımız daha birçok kitap, broşür ve dergi zikretmek mümkündür. Fakat fazla teferruata girmeden şu kadarını söyleyebiliriz ki, daima arayıcı, araştırıcı, not edici bir tavrımız olmalıdır.
Rabbim hepimize, bu iman hazinesinden hakkıyla istifade etmeyi ve hayatımıza aksettirmeyi nasip etsin.
